Đầu năm, gặp gỡ nhau chúng ta thường mừng tuổi kèm theo bao lì xì lấy hên! Trẻ con mong lớn, người lớn… sợ già nhưng quy luật thời gian là thế. Sinh – lão- bệnh- tử, Phật dạy thế rồi và chúng ta cứ thuận theo lẽ tự nhiên là “sống vui, sống khỏe” được thôi…
Tuổi tác có thể tính theo tuổi của thời gian, tuổi sinh lý, tuổi trí lực… Nghĩa là, có người “sao trông trẻ thế?”. Lại có người: “sao mới chừng đó tuổi mà thấy già ghê ta?”… Thế mới biết sự già, trẻ còn phụ thuộc rất nhiều vào điều kiện, môi trường sinh sống của từng con người, từng vùng miền mà có sự khác nhau. Có nhiều người khi được hỏi tuổi thường trả lời rất ư là… học thuật rằng, tôi đã đến tuổi “tri thiên mệnh” rồi, không còn trẻ trung gì nữa đâu! Câu trả lời này “đòi hỏi” người được trả lời phải biết… cả câu “Ngũ thập nhi tri thiên mệnh” tức người được hỏi đã vào hàng… 50 tuổi rồi đó. Đầu năm nói chuyện biết tuổi, biết cách tính giai đoạn mỗi cuộc đời của người xưa để chúng ta chiêm nghiệm thêm. Và, có lẽ, cách chia của Khổng Tử thật đúng về tuổi tác, thành công trong cuộc sống của mỗi người…
Giai đoạn 1: “Thập hữu ngũ nhi chí vu học” – nghĩa là 15 tuổi thì để hết tâm trí vào việc học. Nói cách khác, lúc thiếu thời cần tập trung vào việc tu dưỡng, xác định chí hướng và tích lũy kiến thức.
Giai đoạn 2: “Tam thập nhi lập” – 30 tuổi lập thân, lập nghiệp. Lúc này đã trụ vững, có nghề nghiệp, việc làm, có khả năng nuôi sống bản thân và gia đình, đã xác định vị trí của mình trong xã hội.
Giai đoạn 3: “Tứ thập nhi bất hoặc” – 40 tuổi không còn mê hoặc nữa. Đến tuổi này thì đã chín chắn, lịch duyệt; có kiến thức và kinh nghiệm phong phú, nên đối với những việc diễn ra trong xã hội có chính kiến rõ ràng, kiên định, không còn nghi ngờ (bất hoặc).
Giai đoạn 4: “Ngũ thập nhi tri thiên mệnh” – 50 tuổi thì biết rõ sứ mệnh của mình. Lúc này con người đã nắm vững quy luật tự nhiên và xã hội, biết được xu thế của thời cuộc, nên công việc thường thuận lợi và dễ dàng đi đến thành công.
Giai đoạn 5: “Lục thập nhi nhĩ thuận” – 60 tuổi thì không còn chướng tai gai mắt; do lý giải đúng căn nguyên của mọi việc diễn ra xung quanh và thấu hiểu nhân tình thế thái, nên dễ thông cảm và có thái độ khoan dung hơn. Lúc này, con người nhìn sự việc không còn thấy chướng tai gai mắt. Họ không như tuổi trẻ hiểu biết còn nông cạn, nên trước nhiều sự việc thường cảm thấy khó chịu, bực mình.
Giai đoạn 6: “Thất thập nhi tòng tâm sử dục, bất du cửu” – Tới tuổi 70, cổ lai hy thì đạt đến cảnh giới đắc đạo tâm tính và đạo đã hợp nhất. Mọi thứ đã thành bản năng nên nghĩ gì hay làm gì cũng đều hợp đạo, chẳng vi phạm phép tắc (bất du cửu = không vượt ra ngoài quy tắc).
Năm mới xin mừng tuổi đến tất cả người thân, bạn bè, bạn đọc gần xa. Riêng tôi, năm nay đã đến tuổi “Tứ thập nhi bất hoặc” và cũng rất mong mình được tinh tấn hơn, bình yên hơn. Mong không còn điều gì phải “bất hoặc” nữa!
Quỳnh Như
